Bootleg Paintings
Titels zijn geen poëzie! Althans dat is mij tijdens mijn opleiding journalistiek tot vervelens toe opgedrongen. Voor een beetje titelvirtuositeit ben ik altijd gewonnen gebleven, de vlag hoeft de lading niet altijd te dekken. Poëzie boven alles! Nu, meer dan tien jaar later zit ik te staren naar RT.com, de - volgens sommigen - dubieuze Russische nieuwssite die over de kritiek die ze wereldwijd krijgt, kopt: Who’s airbrushing reality? The information war against RT.
Maar hoe ben ik in deze online hoek terecht gekomen? Juist! Via Dieter Durinck’s Bootleg Paintings. Durinck, stichter en belangrijkste protagonist van Social Harmony, expositieruimte én cassettelabel gebaseerd in Gent, schilderde voor deze expositie meer dan twintig felgroene versies van bekende en minder bekende schilderijen uit de twintigste eeuw bijeen. (Helemaal correct is dat niet, in zijn keuken hangt nog een gebootlegde Walter Swennen en een Bert Huyghe, maar aangezien de originelen daarvan uit de jaren 2000 stammen, maken ze geen deel uit van de expositie die bij Simon Delobel Gallery in Antwerpen, en daar gaat het hier over.)
Durinck koos ervoor om sommige koppen van artikels van RT te associëren met de naam van de kunstenaar, de titel en het jaar van het originele werk. Voluit krijg je dan bijvoorbeeld: Troika Of Tyranny / Kazimir Malevich - Girls In A Field (1932). Het resultaat is verrassend poëtisch en geeft de werken soms een wrange nasmaak. “In mijn opinie ontstaan er zo vreemde maar ook komische confrontaties die de imperialistische trekken van de Westerse kunstgeschiedenis beklemtonen,” zegt gallerist Simon Delobel, zonder wie deze reeks wellicht nooit zou gemaakt zijn. Volgens Durinck, althans: “Op een dag vertelde Simon mij over het youtube-kanaal van MoMa, met video’s als ‘How to paint like Willem De Kooning’, waarop ik hem vertelde over mijn bootleg idee. Hij legde meteen een datum voor de expo vast, nog voor ik ook maar één bootleg geschilderd had. Een paar weken later had ik Fernand Léger af.”
Bij de voorbereiding van dit artikel, rolt de persmap uit mijn printer. Toeval bestaat niet dus heeft toeval ervoor gezorgd dat alle bootlegs nu in vale grijstinten voor mijn neus liggen. Op de foto’s van de galerie ruimte heeft het contrast de witte deuren en muren zo goed als onzichtbaar gemaakt. De bootlegs gebootlegd, we leven in monochrome tijden, Dieter zou er hartelijk om lachen: “Ik ben eigenlijk nooit tevreden over de kleuren van mijn schilderijen op mijn website, dus plaats ik alles online met een groene kleurenfilter over. Het effect daarvan doet denken aan oude computerschermen, IBM of Atari. Daardoor zie je de werken per definitie anachronistisch, in tegenstelling tot klassieke foto’s of scans, die sowieso een even verkeerde weergave zijn.”
De beeldschermcultuur loopt als een rode draad door het oeuvre van Durinck, de roots daarvan reiken terug tot de eerste Golfoorlog. Militaire en persgeschiedenis werden geschreven toen de schilder ongeveer tien jaar oud was, gekluisterd aan het scherm. Straaljagers vertrokken van vliegdekschepen om bommen te werpen tot groene beelden van nachtgevechten.
“Ik wou het felste groen, RGB- of beeldschermgroen, maar dat is schilderkundig onmogelijk. In de onderzoeksfase heb ik geëxperimenteerd met green key-verf, maar Green cadmium light kwam het dichtst in de buurt van het effect dat ik voor ogen had. Samen met ivory black het enige pigment dat ik gebruikt heb.”
In de geschiedenis van de Westerse schilderkunst vormen hommageschilderijen een rijke traditie. Delacroix deed het met Rubens, Picasso en Bacon met Vélasquez, Warhol met de Chirico. Durinck’s selectie echter gebeurde niet enkel op basis van persoonlijke voorliefde: “Sommige schilderijen zijn zo classic dat ik er niet naast kon, ik ben absoluut geen fan van Picasso maar hij moest erbij natuurlijk. En dan moest het Les Demoiselles zijn, verschrikkelijk om te maken. Het is werk, en dat is niet altijd nice om te doen.”
Durinck’s bootlegavontuur is nog niet ten einde, de schilder plant een nieuwe reeks bootlegs van Duitse naoorlogse meesters, van Richter tot Oehlen via Kippenberger.